පශ්චාත් නූතන භූගෝල විද්‍යාවේ කේන්ද‍‍්‍ර‍‍්‍රීය චින්තකයෙකු වූ එඩ්වඩ් සෝජාගේ අභාවය මුල් කරගනිමින් සටහනක් ලියන්නට සිතුවෙමි. සෝජාගේ තිරණාත්මක බුද්ධිමය එකතු කිරීම් අතරින් වැදගත් සම්මාදමක් වන්නේ Postmodern Geographies the Reassertion of Space in Critical Social Theory කෘතියයි. එහිදී ඔහු ඉදිරිපත් කළ අදහස් එම විෂය ගැන ලියවී ඇති විශිෂ්ඨතම ඒවා ලෙස පිළිගනී. සෝජාගේ අභාවය වෙනුවෙන් ඉහත කෘතිය පිළිබදව කරුණු කීපයක් ලිවීම සුදුසු යැයි සිතමි.
විචාර න්‍යාය ලෙසින් දාර්ශනිකව ගොඩ නැගුණු ගුරුකුලය මතු වූයේ ජර්මනියේ Frankfurt විශ්ව විද්‍යාලය ආශ්‍රයෙන් ය. මෙම නිසාම එයට Frankfurt School කියා ද කියනු ලැබේ. විශ්ලේෂී දර්ශනයේ තර්කනයක් වූ තාර්කික යථානුභූතවාදයට එරෙහිව පුද්ගලයා සහ ඔහුගේ තාර්කික ආධිපත්‍ය වෙනත් ආකෘතියකට යටත් නොවිය යුතුය යන අදහස විචාර ගුරුකුලය මගින් ඉදිරිපත් කර තිබුණි. තාර්කික යථානුභූතවාදයට (logical positivism) එරෙහිව මහාද්වීපික දර්ශනයේ (continental philosophy) එන critical theory / Hermeneutics මත සිට විචාරවාදී භූගෝල විද්‍යාවක් (critical geography) නිර්මාණය කිරීමට සෝජා උනන්දු විය.
හෙන්රි ලැබ්රොයි (Henry Lefebvre) වෙතින් සහ ඩේවිඩ් හාවි (David Harvey) වෙතින් භූගෝල විද්‍යාවේ දර්ශනයට සිදුවූ එකතු කිරිම් හැරැණු විට විචාර භූගෝල විද්‍යාවේ ප‍්‍රධානියා වශයෙන් පිළිගන්නේ සෝජා ය. ඔහුගේ Postmodern Geographies the Reassertion of Space in Critical Social Theory කෘතියේ ඉදිරිපත් වන අදහස් කිපයක් වෙත අවධානය යොමු කිරීම සුදුසුය.
....[For] at least the past century time and history have occupied a privileged position in the practical and theoretical consciousness of western Marxism and critical Social science. understanding how history is made has been the primary source of emancipatory insight and practical political consciousness, the great variable container for a critical interpretation of social life and practice. Today, however, it may be space more than time that hides consequences from us, the ‘making of geography’ more than the ‘making of history’ that provides the most revealing tactical and theoretical world.. p1
(b) ඔහු තම කෘතියේ මූලික අභිමථාර්ථය සෝජා හදුන්වන්නේ මෙසේය. ‘my intent is not to erase the historical hermenutics but to open up and recompose the territory of the historical imagination through critical ‘spatialisation’....
(c) සෝජා විසින් මිචෙල් ෆුකො උපුටා දක්වමින් ඉතිහාසය හමුවේ අවකාශය අජීවි වන ආකාරය පෙන්වා දෙයි. ‘space was treated as the dead, the fixed, the undialectical, the immobile. Time, on the contrary was richness, fecundity, life, dialectic’.....
සෝජා පිළිබදව University of Tex as ලියූ Annotated Bibliography මෙහි උපුටා දැක්වීම සුදුසු යැයි සිතමි.
.....Postmodern geographer and urban planner Edward Soja has
endeavored throughout his career to introduce questions about and problematize
notions of geography and spatiality. Soja’s theoretical models have proven to
be applicable to an interdisciplinary audience, impacting fields far beyond
geography.
Soja began his career with work on modernization in Kenya
(1968), as well as the 1971 book, The Political Organization of Space.
In 1985 Soja published an essay called “The Spatiality of Social Life” in which
he argues that the spatial organization of a society reflects a socio-spatial
dialectic. Postmodern Geographies: The Reassertion of Space in Critical
Social Theory followed in 1989. Soja’s aim in this book is twofold: it
served as a call for equal consideration to be given to spatiality as a
theoretical model in scholarship, and also to direct attention to the largely
forgotten aspect of space in the work of postmodern historicist thinkers such
as Michel Foucault and Fredric Jameson. Soja’s 1996 book, Thirdspace,
builds on Postmodern Geographies by elaborating on Henri
Lefebvre’s triad of spatial categories. Soja suggests that Lefebvre’s work
points toward the possibility of spatial trialectics rather than spatial
dialectics. It is through a recontextualization of Lefebvre’s triad that Soja
argues for the existence of Thirdspace. He thus renames Lefebvre’s categories
Firstspace, Secondspace, and Thirdspace. Using spatial trialectics Soja’s goal
is to open up new perspectives on space and spatiality using “a critical
strategy of ‘thirding-as-Othering’” to assert the interdependent relationship
of sociality, historicity, and spatiality. Postmetropolis (2000)
is an in-depth study of urbanity, which applies the concepts developed in Thirdspace to
better understand urban expansion and the phenomenon of the megacity. His most
recent publication, Seeking Spatial Justice (2010), is an
activist work which uses Lefebvre’s concept of the “right to the city” to
advance methods of combating injustice through the development of spatial
consciousness........
රටේ උසස් අධ්‍යාපන ක්ෂේත‍්‍රයේ විශාල දයුණුවක් මෙම රජය මගින් සිදුවී ඇති බවට කථාවන් ඇසෙමින් පවති. 6% යෝජනාව ගැන ද විවිධ මට්ටමේ සාකච්ජා සිදුවෙන බව පෙනේ. විශ්ව විද්‍යාලවලට ලැබෙන මුදල වගේම එයින් නිර්මාණය වන ‘දැනුම’ ගැනද අපගේ අවධානය තදින් යොමු විය යුතු බව කවුරුත් පිළිගනනා කාරණයකි. එහෙත් එය කරන්නේ කෙසේද? විශ්ව විද්‍යාල අධ්‍යාපනයේ අරමුණු සහ බොහෝ අය කරමින් ඉන්නා කාර්යය අතර වෙනසක් තිබේද? එසේ නම් එම වෙනස සමහන් කරන්නේ කෙසේද? මෙය තරමක් ගැඹුරන් සාකච්ජා කළ යුතු කාරණයකි. මම මෙම කෙටි සටහනින් අදහස් කරන්නේ එම සංවාදයට අදල වන එක දෙයක් ගැන පමණක් අවධානය යොමු කිරමටය. එනම් ශාස්ත‍්‍රීය විෂය ක්ෂේත‍්‍රය තුළ විචාරාත්මක බව ගැනයි.
රන් තැටියක කදුළු කාව්‍ය පොත මම මුලින්ම බැලුවෙ 1994 වර්ෂයේ. ඒ වෙනකොටත් ඒක පළ කරල අවුරුදු විස්සක් විතර ගිහින්. මෙම පොත දයාසේන ගුණසිංහ විසින් ලියූ විශිෂ්ඨ කෘතියක්. එයට 1974 වර්ෂයේ හොදම කාව්‍ය වෙනුවෙන් සාහිත්‍ය සම්මානයත් ලැබුණා. ඊයේ පේරාදෙණියේ අපේ විශ්ව විද්‍යාලයේ පුස්තකාලයෙන් ආපසු එන විට Lending අංශයේ නැවත බාරදී තවමත් රාක්කවලට නොදැමූ පොත් අතර මෙම පොත ආයෙත් මගේ ඇස ගැටුණා. දැන් 2015 ත් වෙලා. තවත් අවුරුදු විස්සක් පහුවෙලා. මම ආසා කළ කවි පංතිය බ්ලොග් එකේ ලියන්න හිතුණා.
පශ්චාත් නූතන භූගෝල විද්‍යාවේ කේන්ද‍‍්‍ර‍‍්‍රීය චින්තකයෙකු වූ එඩ්වඩ් සෝජාගේ අභාවය මුල් කරගනිමින් සටහනක් ලියන්නට සිතුවෙමි. සෝජාගේ තිරණාත්මක බුද්ධිමය එකතු කිරීම් අතරින් වැදගත් සම්මාදමක් වන්නේ Postmodern Geographies the Reassertion of Space in Critical Social Theory කෘතියයි. එහිදී ඔහු ඉදිරිපත් කළ අදහස් එම විෂය ගැන ලියවී ඇති විශිෂ්ඨතම ඒවා ලෙස පිළිගනී. සෝජාගේ අභාවය වෙනුවෙන් ඉහත කෘතිය පිළිබදව කරුණු කීපයක් ලිවීම සුදුසු යැයි සිතමි.
Ludwig Wittgenstein is considered as one
of the outstanding philosopher in the twentieth century who holds two philosophical
positions consecutively, one on his early book, Tractates Logico Philosophicus (1924) and other on his later work, Philosophical Investigation (1953). He centered
“language” as his object of inquiry which includes its ‘pictorial representation of
reality’, ‘nature of its use’ and ‘subjects inner epistemological relation of
language and its relations to outer world’. This paper focuses on Philosophical Investigation and The Blue and Brown Books (1958) and
examines main contributions of his later philosophy which subsequently ‘constructs' new theoretical domains in
anti-analytical schools of thoughts, mainly; (a) critical school of
social theory and (b) ‘hermeneutics’/ ‘deconstructs’ theorizing projects. In
particular, the paper engages critical theory of Habermas in revisiting Wittgenstein’s
influences on his ‘theories of communicative reason’ and ‘idea of discursive
ethics’. And, more importantly, the paper will go into a detailed study of the later Wittgenstein’s main inquiries such
as notion of ‘meaning as use’, ‘language games’ and ‘The idea of grammatical
investigation’; and will examine how these tools are being ‘repositioned’ in Habermas’
critical project. 
